سنگ آهن

همه چیز درباره سنگ آهن

با استخراج سنگ آهن خام از زمین و جداسازی ناخالصی ها، پودر تیره رنگ نقره ای – قهوه ای آهن به دست می آید. این عنصر به راحتی اکسیده می شود و به تنهایی خیلی محکم نیست و برای افزایش استحکام آن جهت استفاده در بخش هایی چون ساختمان سازی، آلیاژ آن با استفاده از عناصر بسیاری تهیه می شود. این عناصر متفاوتند و متداول ترین آن ها “نیکل و کروم” است.

موارد مصرف:
سنگ آهن ماده اولیه تولید فولاد است و ۹۸ درصد سنگ آهن استخراج شده در سطح جهان برای تولید فولاد به کار می رود. صنایع خودرو سازی و ساخت و ساز بخش های اصلی مصرف کننده فولاد هستند و در نتیجه میزان تقاضای فولاد در این بخش ها بر تقاضا و قیمت سنگ آهن تاثیر گذار است.

فرایند تولید:
برای تولید یک تن آهن در یک کوره بلند نیاز به ۱٫۷۵ تن سنگ آهن، ۷۵۰ کیلو زغال سنگ و ۲۵۰ کیلو سنگ آهک می باشد که ۴٫۵ متریک تن هوا نیز مصرف می کند. دمای هوا در مرکز کوره به ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد می رسد. در فرایند تولید روش های مختلفی وجود دارد از جمله کوره بلند.

جایگزین:
سنگ آهن جایگزین مستقیمی ندارد ولی مصرف کننده اصلی آن یعنی فولاد جایگزین هایی دارد. از جمله رقابت بالایی با فلزات دیگری چون آلومینیوم دارد که مصرف آن در صنایعی چون خودرو سازی رو به افزایش است. همچنین در تولید کانتینر، پلاستیک و شیشه جایگزین هایی برای فولاد هستند. از دید دیگر، فلزاتی چون آلومینیوم برای تولید نیازمند درصد زیادی مصرفِ برق هستند در نتیجه مصرف فولاد رایج تر است. حجم محدودی از آهن قراضه مجددا باز یافت می شود ولی بازیافت فولاد از هر فلز دیگری بیشتر است. گرچه از بازیافت قراضه، فولاد نیز تولید می شود ولی حجم کلی آن در حال حاضر کافی نیست.

تولیدات :
تولید کننده اصلی استرالیاست و پس از آن چین و برزیل قرار دارند. دیگر تولید کنندگان بزرگ روسیه و امریکا هستند. در سال گذشته ایران با تولید حدود ۳۸ میلیون تن سنگ آهن بعد از کانادا (۴۰ میلیون تن) در مقام دهم جهان قرار گرفت. نزدیک به ۲۱ میلیون تن آن مورد مصرف کارخانجات فولاد داخلی و مابقی ۱۷ میلیون و دویست هزار تن صادر گشت.

واردات و صادرات:
چین بزرگترین تولید کننده فولاد دنیاست و ۴۴ درصد تولید جهان را در دست دارد و برای تامین نیاز سنگ آهن خود هم تولید و هم واردات دارد. در سال ۲۰۱۲ کشور چین با تولید نجومی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تن سنگ آهن با عیار متوسط ۲۵-۲۷درصد مقام نخست تولید سنگ آهن در جهان را کسب کرد. کنار این میزان تولید نسبت به واردات ۷۴۳ میلیون تن سنگ آهن نیز اقدام کرد. پیش بینی ها حاکی از این است که سال به سال کیفیت عیار تولیدی سنگ آهن چین کاهش می یابد و به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳ عیار متوسط تولیدات آن ۲۳-۲۵درصد خواهد بود. با کاهش عیارسنگ آهن تولید داخلی چین، تقاضای واردات آن متعاقباً افزایش می یابد وپیش بینی شده در سال جاری میلادی (۲۰۱۳) میزان واردات سنگ آهن چین به مرز ۸۰۰ میلیون تن برسد.

مصرف:
صنعت فولاد بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن است چرا که ۹۸ درصد تولید سنگ آهن جهان را استفاده می کند. در نتیجه میزان تولید فولاد نیاز به سنگ آهن را نمایان می سازد. همچنین در بخش هزینه تولید فولاد، سنگ آهن و زغال سنگ ۷۵ درصد هزینه ها را در بر دارند. آسیا همچنان تولید کننده اصلی فولاد است و در آسیا کشور های چین و هند برترین های تولید فولاد هستند. چرا که حجم فعالیت های زیر ساختی در این دو کشور بالاست و نیاز فولاد آن ها بیشتر. گرچه کشور هایی چون هند رشد اقتصادی بالایی داشته اند ولی برای آن که این روند صعودی در درازمدت ماندگار باشد باید مسیر رشد اقتصادی خود را تغییر دهند. هر چند که از اواسط سال ۲۰۱۲ میلادی و پیرو تصویب دادگاه عالی هندوستان صادرات و تولید سنگ آهن در ایالت های کارناتاکا و گوا به شدت محدود شده است بطوریکه هم اکنون هندوستان به یک واردکننده عمده سنگ آهن بویژه لامپ (۱۰-۳۰mm) تبدیل شده است.

قیمت گذاری:
معمولا در گذشته قیمت سنگ آهن در نتیجه مذاکرت میان شرکت های معدنی بزرگ و فولاسازان تعیین می شده و قیمت تعیین شده در این مذاکرات به نوعی شاخص قیمتی برای کل صنعت فولاد بود. ولی اخیرا این مکانیزم سالانه جای خود را به سیستم قیمت گذاری کوتاه مدت داده و سه شرکت معدنی بزرگ دنیا (Vale & BHP Bilton , Rio Tinto) دیگر قرارداد سالانه منعقد نمی کنند. بسیاری از شرکت های معدنی استرالیا و برزیل به قراردادهای کوتاه مدت روی آورده اند.

نوسانات قیمت:
از آنجایی که قیمت سنگ آهن بر پایه شاخص قیمت های بین المللی است در نتیجه به دلار امریکا تعیین می گردد از این رو تغییرات نرخ دلار امریکا نیز بر قیمت سنگ آهن تاثیر می گذارد.